Шекара маңындағы аудан тұрғындарының жалақысы 50% артады

Елде шекара маңындағы аумақтарды дамыту бойынша жеке заң әзірленеді, деп хабарлайды 24kz.

Бұл құжат Мемлекет басшысының тапсырмасы аясында қабылданбақ. Сонымен қатар экономиканың нақты секторын қаржыландыру көлемі артады. Бұл туралы Премьер-министрдің орынбасары – Ұлттық экономика министрі Серік Жұманғарин мәлімдеді. Бұл шекара маңындағы елдің үйін жанға, қорасын малға толтыруға тиіс.

Арман Балтабайұлы, жүргізуші:

- Бірақ барлық мәселені шешуге бюджет жеткілікті ме? Ондағы тұрғындардың үлкен қалаларға ағылуын қалай тоқтатамыз? Бұған дейін шекара маңындағы аудандарды дамыту бойынша бірнеше бағдарлама қабылданып, жол карталары жасақталған болатын. Олардың жұмысы тиімсіз болуына не себеп?

Серік Селеубайұлы, тілші:

- Жалпы еліміздегі 17 өңірдің 14-і шекаралық аймақта орналасқан. Ал нақты шекара маңында, яғни, қызыл сызықтан 50 шақырым қашықта 1366 елді мекен бар. Дәл осы 67 ауданда екі миллионға жуық халық тұрады. Осы аймақтарды дамыту мақсатында 2023-2027 жылдарға арналған тұжырымдама әзірленген. Сонымен қатар 2022-2025 жылдарға арналған Жол картасы да бар. Бірақ бұл аймақтардың халқы жыл санап кеміп келеді. «Оған тұрғындардың қарапайым өркениеттің жемісін көре алмай отыруы себеп», - дейді Мәжілістегі аграрлық комитет төрағасы Серік Егізбаев.

Серік Егізбаев, ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты:

- «Ауылдың тұрғындары жеткіліксіз болса, мысалы 1000-нан аз болса, ол жерге аурухана салмаймыз», — дейді. Әлде кітапхана салмаймыз, мектеп салмаймыз. Енді 1000 адам тұрып жатыр. мүмкін ол көбейе ме, азая ма, ешкім білмейді. Бірақ та қағаз жүзінде салынбайды деп қойды. Ол бір тараптан дұрыс та болар. Бізде енді көп қой осындай, перспективасы жоқ деп айтатын ауылдар, иә? Ауылдан көшіп кетіп жатыр. Ал мына шекарадағы тұрған сондай ауылдарға мүмкін басқаша көзқарас болуы керек пе? Жалпылама стандарттарға сыймаса да, мүмкін ол жерде аурухана салу керек, кітапхана салу керек, мектеп салу керек, балалардың жағдайын туғызу керек.

Әріптесінің сөзін депутат Мақсат Толықбай да қуаттайды. Дегенмен, қаражат бөлініп, бұл мекемелер салынған күннің өзінде, шалғайдағы ауылдарға білікті маман тарту мәселесі де бар. «Ол үшін азаматтарды шекаралық аймақта қызмет етуге ынталандыру керек», - дейді ол.

Мақсат Толықбай, ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты:

- Ең оңай отаның түрі ғой соқырішек деген мысал үшін. Содан өліп кетіп жатқандар өте қиын. Ешкімді сен күштеп ұстай алмайсың ауылда. Сондықтан бірінші кезекте қосымша шекаралық аймақта орналасқан елді мекен халқының табысына коэффициент төлеу мәселесі. Заң жобасында осы мәселені көтереміз. Екіншіден, республикалық бюджеттен жеке қаржыландыру. Инфрақұрылым дамыту, қосымша жұмыс орындарын ашу. Өйткені оның барлығын дамытуға жергілікті бюджеттің шамасы жетпейді.

Шалғайдағы жұрт үшін бұл мәселелер шынымен де өзекті. Ішер су мен сапалы жолға жете алмай отырған ауылдар қаншама?! Сондай елді мекендердің біріне аймақтағы әріптестеріміз барып келген болатын.

Шығыстағы ең шалғай аудандардың бірі – Қатонқарағай ауданы әкімінің орынбасарымен кездестік. Ол қазір Астанадағы Мемлекеттік басқару академиясында оқиды. Бірнеше жыл бойы шекаралық аймақтарда жұмыс істеген маман осы тақырыпты зерттеп жүр екен. Айтуынша, бюджет тапшы кезде қаржыландырудың балама көздерін тапқан дұрыс.

Серік Жакитов, Катонқарағай ауданы әкімінің орынбасары:

- Республикалық бюджеттің есебінен барлық мәселелерді, инфрақұрылым болсын, барлық мәселелерді шешу мүмкін емес. Сондықтан келесідей бір механизмді пайдалансақ. Ол дегеніміз – ірі компаниялар, кәсіпорындар, пайдалы қазбаларды қазіргі таңда игеріп жатқан, солардың көмегімен осы шекаралық аудандарды дамыту бойынша қор құрса. Сол қор жаңағы айтқан мәселелерге тиісті қаражат бөліп, қаржыландырса.

Ал, Ұлттық экономика министрлігі шекаралық аймақтардың тартымдылығын арттыру мақсатында бірнеше механизмді қолға алған. Олардың ішінде еңбек күші тапшы өңірлерді кадрлармен қамтамасыз етуге бағытталған бастама да бар.

Көпжан Бозшагулов, ҚР ҰЭМ Өңірлік даму департаментінің бас сарапшысы:

- Солтүстік және шығыс өңірлеріндегі және батыс өңірдің жекелеген аудандарында ауыл тұрғындарының жалақысына 50%-тік үстемақы қосу мақсатында қазіргі таңда уәкілетті мемлекеттік органдар мен жергілікті атқарушы органдар, яғни, шекаралық облыс әкімдіктері бірлесе жұмыстар пысықтауда. Осы жұмыс қазір жалғасын тауып жатыр. Одан бөлек, еңбек өтілін есептеудің ерекше нормалары және бюджет қаражатын бөлу кезіндегі квоталарды белгілеу, және де тағы мәселелер пысықталуда.

Бұл құжаттарды мүдделі мемлекеттік органдар, депутаттар мен қоғам белсенділерінің пікірін ескере отырып қабылдау жоспарланып отыр.