Мұнай бағасы төмендеуде: бұл Қазақстан экономикасына қандай қауіп төндіреді

Brent мұнайы барреліне 70 долларға дейін төмендеді, бұл жыл басынан бергі ең төменгі көрсеткіш. Мұнай кірісіне тәуелді болып отырған Қазақстанға бұл қалай әсер етеді. Толығырақ Zakon.kz ақпаратында.

Бюджеттің салдары

Айта кетейік, ОПЕК+ 2025 жылдың сәуір айынан бастап өндірістің біртіндеп ұлғаюы туралы жариялады, бұл мұнай бағасының қысымға ұшырауына әсер етті.

Соңғы 10 айда Brent мұнайының бағасы шамамен 28%-ға төмендеді – барреліне 91,17 доллардан 70,86 долларға дейін.

Ресурс бағасының төмендеуі Қазақстан бюджетіне кері әсерін тигізеді, өйткені мемлекет кірістеріндегі мұнай-газ секторының үлесі 40%-дан асады. Мұнай бағамдарының әлсіреуі бюджеттік шығыстарды түзетуге, тапшылықтың ұлғаюына және теңге бағамының төмендеуіне әсер етуі мүмкін.

ҚР үкіметінің мәліметінше, мұнайдың орташа бағасы 2025 жылға барреліне 75 долларға дейін, ал 2026 жылға 74 долларға дейін төмендетілген. Алайда, қазіргі нарықтық динамика бұл болжамдарға түзетулер енгізуі мүмкін. Бұл ретте, ҚР ҰЭМ сарапшылары 2025 жылы инфляцияның 10%-ға дейін өсуін күтуде.

Теңгенің құнсыздануы: қауіп немесе мүмкіндік?

Сыртқы факторлардың қысымына қарамастан, теңгенің долларға қатысты бағамы 500 KZT/USD ауданында қалып отыр. Экономист Ғалымжан Айтқазин мұнда тағы бір "жасырын қауіп" бар деп санайды.

"Осы жағымсыз экономикалық оқиғаларға қарамастан, теңгенің АҚШ долларына бағамы 500 ауданында қалып отыр, бұл рубльден кейін оның нығаюына жол бермеу үшін бағамды "тежеу" сияқты көрінеді, алайда қазір сыртқы нарықтардағы "негатив" оны толығымен бақылаудан шығаруы мүмкін". Ғалымжан Айтқазин

Егер теңгеге қысым күшейсе, елдің ақша-кредит саясатын қайта қарау мүмкін. Ұлттық Банк өзінің сараптамалық қоғамдастық сауалнамасында 2025 жылға арналған базалық мөлшерлеме бойынша болжамды 12,5%-дан 14,7%-ға дейін көтерді, бұл инфляциялық тәуекелдерге жауап ретінде монетарлық шарттарды қатаңдатуға дайындығын көрсетеді.

ОПЕК + саясаты және Қазақстанның ұстанымы

Қазақстан ОПЕК + белсенді қатысушысы және оның өндіруде дәстүрлі түрде келісілген квоталардан асып түсіп келеді. 2025 жылы Қазақстан өндіруді тәулігіне 1,5 млн баррельге дейін шектеуі тиіс. Айтқазиннің айтуынша, бұл Теңіз сияқты ірі кен орындарындағы өсіп келе жатқан өндірісте қиынға соғады.

ОПЕК + өндірісінің ұлғаюы картель стратегиясының өзгеруін көрсетеді: бағаны ұстап тұруға емес, нарық үлесін қорғауға баса назар аударылады.

Энергетика министрлігі не дейді?

Сонымен қатар, Энергетика министрі Алмасадам Сәтқалиев 26 ақпандағы брифингте оның министрлігі мұнай бағасының төмендеуіне дайын екенін айтты. Журналистер Қазақстан үшін мұнай бағасының ең төменгі шегі қандай болатынын сұрады.

"Баға диапазоны бойынша – Қазақстан үшін және барлық мұнай өндірушілер үшін, оның ішінде біз ОПЕК+ шеңберінде жүргізетін консультациялар деңгейінде өндіруді қолдау және болашақта жолақты ұстап тұру үшін тиісті инвестицияларды қамтамасыз ету үшін барреліне 75-85 доллар ауқымы қолайлы". Алмасадам Сәтқалиев

Министр Үкіметтің тиісті шаралар қабылданатын мұнай бағасының әртүрлі сценарийлері бар екенін атап өтті.