Тұтынушылық мақсаттағы несиеге сұраныс азайған

Қаржыгерлер қауымдастығының талдау орталығы 2025 жылдың I тоқсанындағы екінші деңгейлі банктердің бөлшек несие нарығына шолу жасады.

Биыл I тоқсанда тұтынушылық несиелерді алуға өтініштер саны қысқарды (жылдық -13%), соның ішінде негізгі сегмент – тұтынушылық қамтамасыз етілмеген несиелердегі сұраныстың төмендеуіне байланысты (-16%), деп жазады inbusiness.kz сайты қауымдастыққа сілтеме жасап.

Кепілсіз тұтынушылық несиелерге жаңа клиенттік базаның өсуінің айтарлықтай баяулауына (2024 жылдың III тоқсанындағы 135 мыңмен салыстырғанда қазір 40 мың), қатаң ақша-несие шарттарына, реттеуді қатайтуға, сондай-ақ елдегі жалақы өсімінің баяу болуына (2024 жылдың III тоқсанындағы 12,3%-мен салыстырғанда 10,7%) байланысты төмендеді.

Несиелеу деңгейі экономикада жұмыспен қамтылғандар санының (+86,5 мың адам) ұлғаюымен клиенттік базаның өсуінің баяулауына байланысты жыл басындағы 88,6%-дан 88,2%-ға дейін төмендеді.

Дегенмен, барлық басқа сегменттерде сұраныстың өсуі байқалды. Автосалондардың маркетингтік қызметі, бірқатар жарнамалық өнімдерді ұсыну және ҚҚС есептеуден босату есебінен автонесие алуға өтінімдер санының айтарлықтай өсуі (+50%) болды.

Одан кейін тұрғын үй жағдайын жақсартуға, кейінге қалдырылған сұранысты іске асыруға және клиенттер үшін бәсекелестіктің өсуіне байланысты өнімдерді белсенді жылжытуға қызығушылықтың сақталуы аясында кепілмен қамтамасыз етілген тұтынушылық несиелер (+34%) және ипотека (+12%) келеді.

"Халыққа несиелер бойынша баға белгілеу шарттары нарық конъюнктурасымен – маркетингтік науқандармен, банктер арасындағы бәсекелестік деңгейімен және жеке бағдарламалардың шарттарымен, әсіресе ипотекалық сегментте көбірек дәрежеде анықталатын базалық мөлшерлеменің өзгеруіне төмен сезімталдықты көрсетеді", – дейді қаржы сарапшылары.

Коллекторларға проблемалық берешектерді сатуға тыйым салу және портфель өсімінің жалпы баяулауы жағдайында халыққа берілген несиелер бойынша мерзімі өткен берешек жыл басындағы 2,9%-дан 3,5%-ға дейін аздап өсті. Жеке тұтынушылық несиелер бойынша – 3,5% (3,0%), автонесие – 3,2% (2,8%), ипотека – 0,4% (0,3%).

Халықтың борыштық жүктемесі бірқалыпты. Отандастарымыздың несиені өтеуге жұмсалған үлесі 6,2% (осы жылдың басында) құрап отыр.

Биыл II тоқсанда екінші деңгейлі банктер ипотекалық несиелер мен автонесиелерге сұраныстың қалыпты өсуін болжап отыр, ал қамтамасыз етілген және қамтамасыз етілмеген тұтынушылық несиелерге қызығушылықтың төмендеуі күтілуде.