Жемнің суы жардан аспаса...

Жем өзенімен Атырау облысындағы Жылыой ауданының аума­ғы­на су келе бастады. Судың қатты ағысы өзеннің жаға­лауын­дағы топырақты, бетон плиталарды құлатып жатыр.

Су арнасы Жылыой ауда­нын­дағы Ақкиіз­тоғай, Шоқ­пар­тоғай, Тұрғызба ауылдары мен Құл­сары қа­ла­сының маңынан ағып өтеді. Был­тыр Жем өзеніндегі су деңгейі 3 метр 63 см-ге көтерілген еді. Су ай­ды­нындағы қауіпті деңгей – 3 метр 40 см.

Атырау облысы әкімінің орынбасары Қайрат Нұртаевтың айтуынша, 28 наурызда Ақкиізтоғай ауы­лының маңында су деңгейі 2 метр 74 сантиметрге жеткен. Кейінгі екі тәулікте өзен арнасы 14 см көтерілген.

«Әзірге өзендегі су қауіпті деңгейге жете қойған жоқ. Бірақ түнгі уақытта ағыс қатты болады. Сол себептен Жем өзенінің бойын­дағы қауіпті 6 учаскеде бақылау орнатылды», дейді Қ.Нұртаев.

Бүгінде күндіз де, түнде де өзен жағалауына бөгет салынып жатыр. Оған Маңғыстау, Ақтөбе облыстарының төтенше жағдайлар саласынан 100, Қорғаныс министр­лігінен 150 адам, 255 техника тар­тылған. Жем өзенінің Жылыой ау­да­­­нындағы арнасы 2,5 метрге те­рең­детілген, ені 50 метрге кеңей­тілген.

«Жем өзенінің Жылыой ауда­нын­­дағы арнасы Ақкиізтоғай ауыл­дық округінің аумағынан бастау алады. Ақкиізтоғай ауы­лының тұсында су деңгейі әлі көте­ріліп жатыр. Демек қауіп әлі сейілген жоқ. Соған байланысты өзеннің Тұрғызба ауылының тұсы тереңдетіліп, Каспий теңізіне баратын арнасы аршылып жатыр. Бұл – шамамен 50 шақырым. Басты мақсатымыз – Жылыой ауданының орталығы Құлсары қаласы мен елді мекендерді тасқын судан қорғап қалу. Жем өзенінің бойына Ақкиізтоғай, Тұрғызба ауылдары аралығына үш деңгейлі бөгет салынды. Оның ұзындығы 100 шақырымға жуық. Біріншісі Жем өзенінің түбін тереңдету кезінде алынған топырақпен төселді. Екін­шісі бөгет республикалық ма­ңызы бар «Атырау – Доссор – Бейнеу – Ақтау» тас жолынан Ақкиізтоғай ауы­лына дейінгі 65 шақырым аумақта соғылып жатыр. Бөгеттің ені – 20, биіктігі – 6 метр. Жаңадан салынып жатқан бөгет әр 50 метр сайы­н нығыздалады. Қазір оның 78%-ы аяқталды. Былтырғы көктемде Құлсары қаласын тасқын судан қорғайтын бөгет салынған еді. Бұл – үшінші бөгет. Осы бөгет қайта нығайтылды. Биыл өзендегі тасқын су үш деңгейлі бөгеттен өтпейтініне сенімдіміз», дейді облыс әкімінің орынбасары.

Облыстық құрылыс басқар­масының басшысы Нұр­берген Құсайыновтың мәлі­метінше, был­тырғы тамыз айында Жылыой тұсындағы Жем өзені мен Құрсай каналының, Қамыскөл, Соленое көлінің түбін тереңдету, бөгет салу басталған.

«Су айдындарының түбін терең­дету жұ­мысының бас мерді­ге­рі ретінде «САП-ИН-ВЭСТ» ЖШС таңдалды. Жұмысты биылғы қа­ра­шада аяқтау жоспарланып отыр. Осы кезге дейін Жем өзенінің 50 шақырым арнасы толығымен тереңдетілді. Құрсай каналының 46,1 шақырымын тереңдету көзделген. Осы кезге дейін өзеннің Құлсары қаласына дейінгі бөлігі тереңдетіліп, жұмыстың 80%-ы орындалды. «Енді Құрсай өзенінің Құлсары қаласының аумағындағы бөлігін тереңдету қалып тұр. Соған байланысты Жем өзенінен Құрсайға құяр тұсы уақытша жабылды. Көктемгі тасқын су тек Жем өзені арқылы ағып жатыр. Су тасқыны кезеңі аяқталған соң Құрсай каналының Құлсары қаласындағы бөлігінің түбін тереңдету жалғасады. Өзеннің аталған каналға құятын тұсына су реттейтін үлкен шлюз орнатылады», деді Н.Құсайынов.

Өзен жағалауына таяу орна­лас­қан ауыл­дардың тұрғындары су тасқынынан үрей­лен­бегенімен, алаң­дайтынын жасырмайды. Мәсе­лен, Тұрғызба ауылының тұрғыны Қора­бай Тайшыбаев күн са­йын Жем өзенінің жағалауына келіп, су дең­гейін бақылайды.

«Кейінгі күндері Жем өзенінің суы көбіктеніп жатыр. Бұрын мұн­дай өзгеріс байқалмайтын еді. Су деңгейі де көтеріліпті», дейді Қ.Тайшыбаев.

Жылыой ауданының әкімі Жұмабек Қара­жановтың дерегіне сүйенсек, 14 эвакуациялық пункт дайын тұр. Оған 2 мыңға жуық адам қа­был­да­нады. «Теңіз» кен орнындағы жатақханаларға да орналастыруға болады.

Атырау облыстық төтенше жағдайлар депар­таментінің имидж­дік жұмыс және сыртқы ком­­муникациялар тобының ақ­паратына қара­ғанда, Жем, Ойыл, Ноғайты өзендерінің жаға­лауына құм толтырылған 85,6 мың қап қойылған. Жа­ға­лаудағы бөгетті нығайту үшін 21 мың тонна инертті материал төселген.

Атырау облысы